Stolpersteine kleine monumentjes als tastbare herinnering

Zwijgend, maar geroutineerd  legt de Duitse kunstenaar Gunther Demnig de eerste Stolpersteine aan de Grotestraat in Ootmarsum. Onder zijn grote hoed is zijn gezicht niet te zien als hij geknield deze kleine monumentjes in het straatwerk voegt. Op de Stolpersteine staan op het messing plaatje namen van Joodse mensen met hun geboorte – en sterfdatum. Het is een eerbetoon en een tastbare herinnering  aan de Joden, die in de Tweede Wereldoorlog uit hun woningen zijn gehaald. In Ootmarsum en Denekamp ondergingen 67 Joden dit lot. Door het leggen van deze Stolpersteine blijven de namen van deze gedeporteerden en voor een groot gedeelte vermoorde Joden voor altijd bewaard, dankzij deze kleine monumentjes in het Ootmarsumse en Denekampse plaveisel. Burgemeester Cazemier zei het naderhand treffend: “Een mens is vergeten als men zijn naam niet meer kent.”  Met deze Stolpersteine blijft men zich de namen herinneren.

IMG_9820
De Joden, die tijdens de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog op de vlucht waren voor het naziregime van Hitler, hoopten in Ootmarsum en Denekamp een veilige plek te kunnen vinden. Hans Bolscher legde op treffende wijze een link met de huidige stroom vluchtelingen. Het emotioneerde de Ootmarsumse vertegenwoordiger in deze werkgroep Stolpersteine Dinkelland  zichtbaar toen hij dit aanhaalde in zijn toespraak. “In Ootmarsum worden zo dadelijk de eerste Stolpersteine gelegd voor het huis van waaruit de familie Dusseldorp is afgevoerd.
IMG_9800
De familie Dusseldorp,  die in 1939 vanuit Antwerpen naar het in hun ogen veilige Ootmarsum waren gevlucht. In maart 1943 werd het gezin, bestaande uit vader Natan en moeder Beatrice  met hun zoons  Abraham van 12 en de kleine John die nog maar 6 jaar oud was en de bij hen inwonende oma Jeanette Heertje echter met een vrachtwagen afgevoerd naar Westerbork. Van  daaruit werden ze door getransporteerd naar Oost Polen, naar de doodsfabriek in Sobibor waar zij allen op 9 april 1943 vergast werden. Ook het gezin Roozendaal, dat aan de Molenstraat een veilig heenkomen gevonden dacht te hebben, was kort voor hun deportatie vanuit Duitsland naar Ootmarsum gevlucht om hier een nieuw bestaan op te bouwen. Ook hun vlucht voor het Nazi-regiem eindigde in een tragedie. Een tragedie waarvan door alles en iedereen al jaren lang geroepen wordt dat dit nooit weer gebeuren mag.   Nie wieder!! Als ik echter dagelijks de beelden zie van de enorme vluchtelingenstroom die in Europa op gang is gekomen en ik zie en hoor de zeer radicale reacties van grote groepen mede-Europeanen wanneer het gaat om de opvang van deze mensen, dan bekruipt mij persoonlijk toch wel een beangstigend gevoel……….,” beschreef Hans Bolscher zijn gevoelens. Zijn woorden raakten ook de omstanders, die bij deze plechtigheid door deze indringende woorden het vroeger en nu met elkaar combineerden.
IMG_9786
Gunter Demnig legde in 1996, destijds nog illegaal, de eerste Stolperstein in Berlijn. In de wijk Kreuzberg in de Duitse hoofdstad en bekend van onder meer Checkpoint Charlie en het Joods museum. In deze wijk, die ook bekend staat om zijn vele nationaliteiten, wilde Demnig de slachtoffers herdenken van het Naziregime. Inmiddels zijn er in ruim 20 landen al 55.000 Stolpersteine door de kunstenaar zelf aangebracht. Op de dag dat Gunter Demnig in Ootmarsum en Denekamp deze monumentjes plaatste was hij jarig. 68 jaar werd de Duitse kunstenaar, maar hij wilde nog niet van ophouden weten. Het is een missie geworden voor hem, die nog geen einde kent. Demnig ziet het als zijn levensdoel om de herinnering aan die verschrikkelijke tijd levend te houden. “Dat mag nooit meer gebeuren, “ is kort en krachtig zijn visie. Samen met twee medewerkers van Noaberkracht zorgt Gunter Demnig er voor dat de monumentjes keurig worden aangebracht. Het is voor hem een geroutineerde klus, maar hij doet het nagenoeg stilzwijgend en als hij een vraag of opmerking heeft dan praat de Duitser op zachte toon. Hij straalt eerbied uit voor de Joden, die daar ooit hebben gewoond, en die nu in het straatbeeld met hun namen een blijvende herinnering zijn aan deze vluchtelingen uit de Tweede Wereldoorlog. “Deze Stolpersteine houden de herinnering aan die verschrikkelijke tijd levend.  67 joodse medeburgers, die allen in de Tweede Wereldoorlog door de Duitse bezetters zijn weggevoerd en die bijna allemaal op een verschrikkelijke manier zijn omgekomen in één van de vele vernietigingskampen.  Denekamp en Ootmarsum krijgen er monumentjes bij, die geplaatst worden in het wegdek pal voor de huizen van waaruit de families destijds zijn gedeporteerd zonder enige vorm van proces. Alleen om het feit dat ze Joods waren. Monumentjes ook,  die bij een ieder die er straks als het ware over struikelt, over Stolpert, even weer de gedachte oproept aan het verschrikkelijke leed dat men in die afschuwelijke oorlog de vele miljoenen joden, zigeuners, homo’s en gehandicapte medemensen heeft aangedaan,” aldus Hans Bolscher.

IMG_9814
Werkgroep Stolpersteine Dinkelland
In de gemeente Dinkelland heeft de Werkgroep Stolpersteine veel onderzoekswerk verricht om te weten te komen in welke woningen Joden hebben gewoond tijdens de Tweede Wereldoorlog en waaruit ze zijn weggevoerd. Dat deden ze in nauw overleg met de Heemkundeverenigingen en de Ben Morshuisstichting.  In totaal kwam men op 67 namen en even zovele Stolpersteine worden er gelegd in Ootmarsum (11) en Denekamp (56).  Gunter Demnig heeft inmiddels in deze twee plaatsen 32 Stolpersteine gelegd. In Denekamp krijgt het nog een vervolg op 17 november als de inwoners dan stilstaan bij de deportatie van de Joden uit hun dorp.

Hoe kunt u meedoen?
Om één of meerdere Stolpersteine te adopteren, of een financiële bijdrage te leveren kunt u  geld overmaken op rek.nr NL92RABO0140148655 t.n.v. de Ben Morshuisstichting onder vermelding van Stolpersteine Dinkelland. Alle bedragen zijn welkom!

 

 

< Vorig / Volgende bericht >

Gerelateerde berichten

Eerste exemplaar Jaarboek Heemkunde voor Gerben ten Buuren

Eerste exemplaar Jaarboek Heemkunde voor Gerben ten Buuren

Voorzitter Nettie Aarnink reikte het eerste exemplaar van het Jaarboek Heemkunde 2022 uit aan Gerben...

Lees verder >
Wie zijn deze mensen op de foto??????

Wie zijn deze mensen op de foto??????

Een aantal parochianen stuitten in de kapel van het klooster op een verrassende vondst. Onder het be...

Lees verder >
Opnames ‘Andere Tijden’ bij Wyllandrie over Hongaarse vluchtelingen

Opnames ‘Andere Tijden’ bij Wyllandrie over Hongaarse vluchtelingen

Soms grijpen gebeurtenissen wonderlijk in elkaar om de cirkel rond te krijgen. Dat ondervond Marlou ...

Lees verder >